Elektrik Panoları Ne İşe Yarar?

Elektrik sektöründe hem elektrik taahhüt hem de elektrik panoları imalatı hizmeti veren bir çok sayı da elektrik firması mevcuttur. Elektrik taahhüt işlerinde priz, aydınlatma tesisatlarının yanı sıra güvenlik sistemleri, uydu, anten tesisatı ve zayıf akım haberleşme cihazlarının elektrik tesisatları yapılmaktadır. Elektrik sektöründe taahhüt işlerinin öneminin yanı sıra elektrik panoları da bir çok sayı da önemi bulunmaktadır. Elektrik panolarını da bir çok çeşitte ele alabiliriz. Bunlardan birincisi elektrik dağıtım panolarıdır. Bu sistemler de elektrik enerjisi ihtiyac duyulan akıma göre dağıtılır. Ana dağıtım ve ara dağıtım panoları olmak üzere elektrik dağıtım panoları iki çeşide ele alınabilir. Örneğin bir toplu konutun projesinde bir ana dağıtım panosu yapılır. Bu ana dağıtım panosundan iki ara dağıtım panosuna enerji verilir. Ara dağıtım panolarından da kat panolarına enerji verilerek tüm binaya elektrik enerjisi dağıtılmış olur. Dağıtım panoları gibi kumanda panoları da elektrik sektörün de ihtiyaç duyulan sistemlerden biridir. Örneğin sanayi de bulunan bir fabrika da üç asenkron motor bulunuyor. Bu motorların sağa veya sola doğru döneceğini kumanda panosu ile sağlayabilmek mümkündür. Kontaktörler, butonlar, motor koruma şalterleri, sıvı seviye röleleri sigortalar, klemensler, termik röleler, jog butonları, sinyal lambaları kumanda panosunda kullanılan elektrik malzemeleri arasında yer almaktadır. Sayaç panoları da bina girişlerinde kullanılmaktadır. Sıva altı sayaç panolar, sıva üstü sayaç panoları, dikili tip sayaç panoları, harici tip sayaç panoları, duvar tipi sayaç panoları bulunmaktadır. Her aboneye bir adet elektrik sayacı bulundurularak pano imalatı gerçekleştirilir. Sayaç panosu içerisinde bakır bara, kompakt şalter, monofaze, trifaze sayaç, sigorta ve kaçak akım rölesi bulunmaktadır. Elektrik panoları çeşitleri arasında aynı zamanda kompanzasyon panoları da bulunmaktadır. Kompanzasyon panosunun imal edilme amacı kablo bağlantıları arasındaki reaktif gücün tekrardan kazanılmasıdır. Eğer fabrikanızda yada tesisinizde kompanzasyon panosu bulundurmazsanız reaktif güç cezası ödeyebilirsiniz. Elektrik panolarının iç montajından önce sac pano imalatı yapılmaktadır. Sac pano imalatında özel ebatlar da malzemelerin boyutuna göre sac pano tasarımı yapılmakta ve cnc tezgahlarında işlenmektedir. Sac panolar da kullanım amaçlarına göre bir çok sayı da mevcuttur. Bunlar; dikili tip pano, duvar tipi pano, paslanmaz pano, harici tip pano, şantiye panoları, sıva üstü panolar, sıva altı panolar, taban saclı panolar, modüler sistem panolar, monoblok panolar, etanj taban saclı panolar sıva üstü sayaç panoları, sıva üstü sayaç panoları vs. Sac pano imalatı veren firmalar genellikle rack kabin imalatı da gerçekleştirmektedir. Rack Kabinler de aynı zaman da kendi için iki gruba ayrılır. Dikili tip rack kabinler ve duvar tipi kabinlerdir. Mağazalar da ve çeşitli iş yerlerinde dağıtım ve sayaç panoları imalatı yapılmaktadır. Avm panoları nda bu tür Elektrik Panoları imal edilmektedir. Bir sayaçlı ve 18/32 otomatlı dağıtım ve sayaç panoları için firmalar artık plastik pano kullanmaktadır. Plastik panolar sac panolara göre daha uygun fiyatta olması ve estetik görünüşüyle tercih edilmektedir.

Elektrikte yüksek faturaya son

Abonelere gelen sürpriz elektrik faturalarına Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu el koydu. Yeni hazırlanan yönetmelik taslağına göre dağıtım şirketleri, yüksek fatura gönderemeyecek.

Anormal tutarda abone eski fatura miktarını ödeyecek. İhtilaf konusu farkın ispat sorumluluğudağıtım şirketine ait olacak. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK),  elektrik abonelerine son aylarda gelen yüksekfatura sorununu çözmek için Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nde değişikliğe gidiyor. Yenihazırlanan taslağa göre, elektrik dağıtım şirketleri abonelerine önceki faturalarının çok üzerindeyüksek fatura gönderemeyecek. Abone yüksek faturaya itiraz ederse, sadece önceki faturatutarını ödeyecek. İlgili dağıtım şirketi, fatura farkını ispat edecek. Ayrıca, yeni düzenlemeye göreaboneler geçmiş 1 yıla yönelik fatura tutarlarını, son faturalarında görebilecek. Kamunun elindeki elektrik dağıtım şirketlerinin tamamı, özelleştirme yoluyla özel şirketlere devredildi. Geçen yıl, bazı dağıtım bölgelerinde, elektrik kesintisi, arıza, sokak aydınlatmaları konularındaki abone şikayetleri Enerji Yönetimi'ne ulaşmıştı. Bunun üzerine harekete geçenEnerji Yönetimi, elektrik dağıtım şirketleriyle bir araya gelerek abone şikayetlerinin dikkate alınmasını ve hızlı çözülmesini istemişti. Son aylarda ise elektrik abonelerinin en çok şikayet ettiği konuların başında, yüksek faturalar geliyor. EPDK, şikayetlerin artması üzerine ‘TüketiciHakları Yönetmeliği'nde kritik bazı düzenlemeler yapmak üzere harekete geçti. Yürürlükteki yönetmeliğe, yeni hazırlanan taslak ile önemli eklemeler yapıldı. Buna göre, abonelerin en çok şikayet ettiği ‘yüksek fatura' sorunu çözüme kavuşturuluyor. EPDK kaynakları, yüksek faturakonusuna açıklık getirdi: "Bir elektrik abonesinin, tüketimine göre (yazlık ve kışlık tüketimlerini vefaturasını artıracak kombi, klima gibi unsurlar da hesaba katılarak) ödemek zorunda olduğuaylık faturaları dikkate alınacak. Örneğin, abonenin, aylık faturası 100 TL. Aboneye, herhangi biray sıra dışı ve ‘fahiş' sayılabilecek (örneğin 150-200 TL gibi yüzde 50 ya da yüzde 100 artışlık) bir fatura geldi. Abone, faturaya itiraz edecek. Aboneye hizmet veren elektrik dağıtımşirketi, en geç 1 ay içinde itirazı sonuçlandıracak. Tüketici, itirazı sonuçlanıncaya kadar yalnızca daha önceki düzenli faturasına konu olan tutarı ödeyecek. Abone, bu durumda 100 TLödeyecek. Dağıtım şirketi tüketimi kanıtlarsa abone, (50 TL ya da 100 TL'lik) faturasındankalan farkı da elektrik dağıtım şirketine yatıracak. EPDK, çalışmalarda son aşamaya gelinen ‘Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nde, yüksekfaturalar dışında, abonelere yönelik önemli değişikliklere de yer veriyor. Elektrik faturalarınagetirilen iki önemli değişiklik şöyle: Dağıtım şirketleri abonelerine hâlâ geriye dönük daha uzun süreli fatura gönderebiliyor. Elektrikdağıtım şirketleri, haklı gerekçe ile herhangi bir aboneye geriye dönük en fazla 1 yıllık faturagönderebilecek. Aboneler, geçmiş 1 yıllık elektrik tüketimlerini faturalarında görebilecek. Böylece aboneler, ‘serbest tüketici' statüsüne kavuşup kavuşmadığını da faturası üzerinden anlık olarak takipedecek. Serbest tüketici, elektrik ihtiyacını bölge sınırlaması olmaksızın (bulunduğu il ya da ilçe dışındaki) herhangi bir tedarikçiden temin edebiliyor. Yeni sayaç takılması veya daha hassas ölçüm nedeniyle faturalarda bir farklılık olabilir. Bu nedenle  faturasının yüksek geldiğini düşünen tüketiciler, sayaçlarını kontrol ettirmeli. Sayaç okumalarında yapılan yanlışlıklarla ilgili ise aboneler fatura geldiği anda incelemeli ve şüphelidurum var ise, fatura üzerindeki tüketim değeri ile sayaç üzerindeki tüketim değerinikarşılaştırılmalı. Tüketiciler, farklımık tespiti durumunda ilgili dağıtım şirketine başvurabilirler. Ayrıca Kurul'un tüketici şikayetleri birimine de konu  iletilebilir.

TIR alev alev yandı

Manisa'nın Kula İlçesi'nde, elektrik aksamındaki kısa devre nedeniyle yangın çıkan TIR'ın ön bülümü ile dorsesinin bir kısmı küle döndü. Yangın itfaiye ekipleri tarafından söndürülürken, korku dolu anlar yaşandı.

Uşak yönünden İzmir'e doğru giden 44 yaşındaki Mustafa Karaca yönetimindeki 35 AZ 6791 plakalı TIR'ın motor bölümü, Kula Sanayi Sitesi Kavşağı yakınlarında bugün saat 11.30 sıralarında alev aldı. Şoför Karaca, TIR'I yol kenarına çekip araçtan indi. Yangın hızla TIR'ı sardı. Çevredekiler durumu itfaiye ve polis ekiplerine bildirdi. Polis karayolunda önlem aldı, itfaiye ekipleri de yangına müdahale etti. Yangın nedeniyle yoğurt kabı yüklü TIR'ın ön kısmı ve dorsesinin birbölümü kül oldu. Karaca, ifadesinin alınması için polis merkezine götürüldü. İlk belirlemelere göre, yangının elektrik kontağından çıktığı öğrenildi. Polis yangınla ilgili soruşturma başlattı.

Kaynak: DHA

Polis olmanın şartları değişiyor!

Polis olmak isteyen 3 bin 300 üniversiteliye ilginç sorular yöneltilecek. Adaylara, atasözü ve özdeyişlerin anlamının sorulacağı belirtiliyor. Fanatik taraftar da elenerek polis olamayacak.

Em­ni­yet Ge­nel Mü­dür­lü­ğü, 13. dö­nem Po­lis Mes­lek Eği­tim Mer­kez­le­ri­'ne (PO­MEM) alı­na­cak 3 bin 170 er­kek ile 130 ba­yan ada­yın mü­la­kat so­ru­la­rı­nı ha­zır­la­dı. Ekim ayı için­de ya­pı­la­cak ele­me­ler­de üni­ver­si­te­li po­lis aday­la­rı zor­lu so­ru­lar­la kar­şı kar­şı­ya ka­la­cak. 80 so­ru için­de aday­la­ra çok sa­yı­da ata­sö­zü, öz­de­yiş ve öz­lü sö­zün an­la­mı ve içe­ri­ğinin so­ru­la­cağı belirtildi.

EKOLOJİK DENGE VE ÇEVRE

Aday­la­ra Av­ru­pa Bir­li­ği­'n­den, in­ter­ne­tin fay­da ve za­rar­la­rı­na, Av­ru­pa İn­san Hak­la­rı Mah­ke­me­si­'nin ku­ru­luş ama­cın­dan, ak­tif din­le­me­ye, eko­lo­jik den­ge­den em­pa­ti­ye, çev­re kir­li­li­ğin­den ko­ru­yu­cu he­kim­li­ğe ka­dar bir­çok so­runun yö­nel­ti­le­ceği kaydedildi. Mü­la­kat­ta aday­la­ra ‘S­por­da fa­na­tik­lik hak­kın­da ne dü­şü­nü­yor­su­nu­z' di­ye de so­ru­la­cak. Fa­na­tik ta­raf­tar ol­du­ğu­nu söy­le­yen­ler ele­ne­cek.

BU DEYİMİN ANLAMI NE?

Adaylara sorulması beklenen bazı atasözleri ve özdeyişler şöyle:

*Açık yaraya tuz dökülmez

*Baş başa vermeyince ince taş yerinden kalkmaz

*Öfkeyle kalkan, zararla oturur

*Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır

*Aslan yattığı yerden belli olur

*Ayranım ekşidir diyen olmaz

*Altın yere düşmekle pul olmaz

Kaynak: Bugün

3 bin doları duyunca radyasyon vız geldi

Türkiye'nin ilk nükleer santrali olacak Akkuyu Nükleer Santrali'nde 3 bin dolar maaş verileceğini duyanlar şirkete başvurmaya başladı. Maaş haberinin yayımlanmasının ardından 2 günde yaklaşık bin adet iş başvurusu oldu

Türkiye'nin ilk nükleer santrali olacak Akkuyu Nükleer Santrali'nde 3 bin dolar maaş verileceğini duyanlar şirkete başvurmaya başladı. 

Akkuyu için NGS'ye Türkiye'nin yanı sıra Kolombiya, Suriye, KKTC ve Kazakistan'dan da başvuru gelirken, bazı meraklılar "gizemli nükleer sektörünü öğrenmek istediğini", bazıları da "her türlü görüşmeye hazır olduğunu" belirtti.

İnşaatı için hazırlık yapılan Akkuyu Nükleer Santrali'nde 3 bin dolar maaş verileceğini duyanlar şirkete başvurmaya başladı. Başvurular Türkiye'nin her bölgesinden ve hemen hemen her ilinden oldu.

Bunun dışında Rusya, Belçika, Azerbaycan, Kolombiya, Almanya, Suriye, KKTC, Kazakistan ve Bosna Hersek'ten de başvurular yapıldı. Türk vatandaşlarının yanı sıra Türkiye'de yaşayan Amerikan, Kazak, Bulgar ve Hollanda vatandaşları da başvuruda bulundu. Başvuranlar arasındaki nitelikli CV'lerde Enka, Oyak, Türk Telekom, Aksa enerji , Gama gibi büyük firmaların hali hazırda çalışan personeli ve bakanlık çalışanları ağırlıkta. Başvuranların arasında ilkokul mezunu yüzde 3, lise mezunu yüzde 14, ön lisans mezunu yüzde 37, lisans mezunu 40, yüksek lisans mezunu yüzde 6 oldu. Maaş haberinin yayımlanmasının ardından ofis maili, santral, insan kaynakları ve sosyal medya üzerinden 2 günde yaklaşık bin adet iş başvurusu oldu.
Edinilen bilgiye göre bazı iş başvuruları şöyle oldu:

İngilizce başvuran da var

"Türkiye'de ilk defa kurulacak olan nükleer santralde belki  de hayatımda bir  daha değişim fırsatı yakalayamayacağım kadar gizem barındıran bu sektörü öğrenmek ve katkıda bulunmak amacıyla oluşabilecek iş pozisyonlarına talibim."

"Memleketim Hatay, eşim Mersinli , İstanbul'da  uzun zamandır ikamet ekmekteyız. Güneye yerleşmeyi düşünüyoruz."

"I can live in anywhere of Turkey without problem."

"Gazetede gördüğüm, Akkuyu santrali için personel arayışınız olduğu... Ben engelli bir gencim. Yalnız engelim işime engel değil."

"Kantin, büfe vb.işyerleri işletmeciliği için  ustalık belgesine sahibim, halen okul kantini işletmekteyim. Bahsi geçen tesisleriniz bünyesinde kantin,büfe vb.  işletmeciliği yapabilirim."

"Ülkemize yeni giren bu yüksek teknoloji yatırımında bu teknolojiyi yakından keşfetmek arzusundayım."
"Sn yetkilim sizinle her türlü iş göruşmesine hazırım."

"Şirketinizin önemli gelişmelerini haber kaynaklarından okumaktayım. Yapılan çalışmalara olan yakınlığımı dile getirmek istiyorum."

Kaynak: Milliyet

Elektrik Faturalarını Kabartan Değişiklik

Boğaziçi Elek­trik Da­ğı­tım AŞ'­nin (BE­DAŞ) özel­leş­ti­ril­me­sin­den son­ra ku­rum, sessiz sedasız ta­ri­fe­ler­de de­ği­şik­li­ğe git­ti. Faturalar ikiye katlandı. Ancak dilekçe vererek tarifeyi değiştirmek mümkün.

Sözcü Gazetesi'nin haberindeki iddialara göre da­ha ön­ce ge­ce sa­at 22.00'­den son­ra ki­lo­vat ba­şı­na 0,18 li­ra olan fi­yat ar­tık uy­gu­lan­mı­yor. Elek­trik abo­ne­le­ri eğer ta­ri­fe de­ği­şik­li­ği yap­maz­lar­sa gün bo­yu ki­lo­vat ba­şı­na 0.25 li­ra öde­ye­cek. Ta­ri­fe de­ği­şik­li­ğiy­le ki­lo­vat ba­şı 0.25 li­ra olan fi­yat, 0.07 li­ra­ya ka­dar dü­şü­yor. Ya­ni tü­ke­ti­ci yüz­de 34 da­ha ucu­za elek­trik tü­ke­ti­yor.

3 tarife var

"3 za­man­lı ta­ri­fe­" adı ve­ri­len sis­tem­le sa­bah 06.00'dan ak­şam 17.00'ye ka­dar ki­lo­vat ba­şı­na 0.18 li­ra, ak­şam 17.00'den ge­ce 22.00'ye ka­dar 0.34 ku­ruş, 22.00'den sa­bah 06.00'ya ka­dar ise 0.07 li­ra üze­rin­den fi­yat­lan­dı­rı­la­cak. Böy­le­ce mev­cut ta­ri­fe­den yüz­de 20 ta­sar­ruf sağ­la­na­bi­le­cek. An­cak ta­ri­fe de­ğiş­tir­mek için bağ­lı bu­lu­nu­lan elek­trik iş­let­me mü­dür­lü­ğü­ne abo­ne­nin biz­zat di­lek­çe ile baş­vur­ma­sı ge­re­ki­yor.

Geç­ti­ği­miz yıl özel­leş­ti­ri­le­rek 1.9 mil­yar do­lar­la Cen­giz-Ko­lin-Li­mak Or­tak Gi­ri­şim Gru­bu­'na ve­ri­len BE­DAŞ ka­mu­nun uy­gu­la­ma­la­rı­nı de­ğiş­tir­di. Da­ha ön­ce ge­ce 10'dan son­ra elek­trik tü­ke­til­me­si du­ru­mun­da in­di­rim­li fi­yat uy­gu­la­nı­yor­du. An­cak özel­leş­tir­me­nin ar­dın­dan in­di­rim­li fi­yat uy­gu­la­ma­sın­dan vaz­ge­çil­di.

Tü­ke­ti­ci­ye hiç­bir bil­gi ve­ril­me­den ya­pı­lan bu de­ği­şik­lik­ten ise ha­be­ri ol­ma­yan abo­ne­ler hâ­lâ ge­ce da­ha ucuz ol­du­ğu­nu dü­şü­ne­rek, o sa­at­ler­de bu­la­şık ve ça­ma­şır ma­ki­ne­le­ri­ni kul­la­nı­yor.

Kaynak: SÖZCÜ

Elektrik Çeşitleri

Hareketli veya durgun yüklü parçacıkların yol açtığı fiziksel olaya elektrik denir. Elektrik, elektronların hareketleri ile meydana gelen enerjidir. Maddenin ana karekterlerinden biri olan elektrik yükü temel parçacıklardan meydana gelir. Negatif elektron, elektrik olayında en önemli parçacık yüküdür. Elektriksel olaylar birçok sayıda elektronun bir yerde toplanmasıyla veya bir yerden diğer bir yere hareket etmesiyle ortaya çıkmaktadır. Elektriksel olayda diğer parçacık yükü, pozitif olan protondur.

Elektrik Çeşitleri

1. Statik Elektrik
2. Dinamik Elektrik.

Statik Elektrik

Statik elektrik

Statik Elektrik Nedir? 
Bir cisim üzerinde bulunan elektrik yüklerinin akıp gitmemesi, durgun halde kalmasına statik (durgun) elektrik denir. Durgun elektriğe aynı zamanda elektrostatik, denilmektedir. Bütün maddeler artı (+) ve (-) yükle yüklüdür. Dengede olan artı ve eksi yükler sürtünme ile bozulur ve maddelerin elektriklenmesine sebep olur. Bu durumda statik elektrik meydana gelir. Örnek olarak, plastik bir tarak kağıt parçacıklarını çeker bunun sebebi tarak üzerindeki statik elektriktir. Plastik eşyaların bir kuru bezle silinmesinde sonra tozları çekmesinin sebebi, sürtünmeyle plastik yüzeylerde meydana gelen elektrostatik kuvvettir.
1650 yılında Alman fizikçi Otto Van Guericke statik elektrikle çalışan ilk makineyi yapmıştır.
Statik elektrik durgun, iş yapmayan, kontrolsüzdür. Arada statik elektrik boşalma yapar. Yağmurlu havalarda bulutlar pozitif (+) yüklü statik enerjiyle dolarlar. Yeryüzünde negatif yüklü enerji olduğundan yüksek kesimden bulutlara elektrik atlar, buna yıldırım denir. Bu enerji buluttan buluta atlarsa şimşek adını alır. Statik elektriğe örnekler; arabanın kapı kolundaki elektrik, televizyon ekranına elimizi sürdüğümüzde oluşan elektrik, kumaş parçasına metal bir parçayı sürdüğümüzde oluşan elektrik statik elektriktir.

Dinamik Elektrik
Serbest elektronların akması durumunda, bir başka ifade ile kendi atomlarından kopan elektronların iletken bir nesne içerisinde hareketlerine dinamik elektrik adı verilir. Dinamik elektrik hareketli elektriktir. Elektronlar negatif (-) kutuptan, pozitif (+) kutba hareket ederler. Dinamik elektrik iki çeşittir.

1. DC (Direct Current) Doğru akım
2. AC (Alternative Current) Alternatif akım

Doğru akım (DC)
Doğru Akım Nedir? İki kutup arasında zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişmeyen akıma doğru akım denilmektedir.
DC elektrik kaynağı akümülatör, pil ve dinamolardır. Piller ve akümülatörler kimyasal reaksiyonlardan elektrik enerjisi üretirler. Akümülatörler ve pillerin bazı çeşitleri tekrar yüklenebilir ve kullanılırlar. Nikel kadmiyum, nikel metal hidrik piller bu türlerdendir. DC elektrik kaynağının bir diğer çeşidi olan dinamo ise manyetik bir alanda dönen bir sargının üzerinde elektrik akımı oluşmasını sağlar.

Alternatif Akım (AC)
Alternatif Akım Nedir? İki kutup arasında zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişen akıma alternatif akım adı verilir.
Alternatörün dönmesi ile AC elektrik kaynağı elde edilir. Bunlara örnek olarak hidroelektrik santrali, termik santral, jeotermal santraller olarak belirtebiliriz.

Elektrik Akımı
Elektrik akımı yada elektriksel akım, serbest elektronların iletken bir madde içinde devamlı olarak akışına elektrik akımı denir. Bir kesit üzerinden birim zamanda geçen yük miktarı elektrik akımını verir. Elektrik enerjisi kaynakları (pil, batarya) devrede akım ve yüklerin hareketini sağlar. Elektrik akımı negatif (-) yüklerin hareketinden meydana gelir.
Elektrik akımı birimi amperdir. Kısaca “A” ile gösterilir. Elektrik akımı ampermetre ile ölçülür. Ampermetrenin direnci küçük olduğu için devreye seri bağlanır. Elektrik akımının yönü, artı (+) kutuptan eksi (–) kutba doğrudur. Elektronlar üretecin eksi (–) kutbundan artı (+) kutbuna doğru hareket eder.
Herhangi bir kesit üzerinden bir saniye içerisinde bir Coulomb’luk yük geçmesi bir Amper’lik akımın yerini tutar. Ohm Kanunu’na uyan maddeler üzerinden geçen akım bu maddenin direnci ile ters orantılı, akımı meydana getiren gerilim ile doğru orantılıdır. Tabiattaki birçok madde Ohm Kanunu ‘na büyük oranda uymaktadır.

Elektrik Voltajı
Elektrik devresinden akımın akması için mutlaka kuvvete ihtiyaç vardır. Tıpkı su borusundan suyun akması gibi. Kuvvet olmazsa serbest elektronlar hareket edemez, elektrik akımı akmaz. Serbest elektronları hareket ettirerek, devreden elektrik akımının akmasına sebep olan kuvvete voltaj denir. Birimi (V) veya (E) harfi ile gösterilir.

Elektrik Devresi
Elektrik yüklerinin üretecin bir kutbundan çıkarak diğer bir kutba gitmesi için meydana getirilen devreye elektrik devresi adı verilir.İletim hatları üreteç , lamba, reosta , ampermetre, voltmetre, elektrik tüketiciler, sigorta, transformatör güç kaynağı, kondansatör anahtar diyod , transistör, direnç elektrik devresi elemanlarındandır. Alıcılar seri veya paralel bağılıdır.
Yerleşim alanlarının çok yakınlarına kadar gelen yüksek gerilim hatları büyük bir tehlike arz eder. Bundan dolayı bu hatlara 20 metreden daha fazla yaklaşmak, son derece tehlikelidir.

Direnç
Bir iletkenin elektrik akımına karşı gösterdiği mukavemete (güce) direnç denir. Bir iletkenin iki ucu arasına gerilim verildiği zaman serbest elektronlar hareket ederek yer değiştirirler. Bu sırada elektron akımı zorlukla karşılaşır. Kısaca bu zorluğa direnç denir. Direnç birimi ohm’dur, (R) ile gösterilir.

Elektrik Ölçü Birimi
Amper
19. yüzyıl Fransız fizikçisi Andre-Marie Ampere’den adını alan elektrik akımında şiddet birimine amper denir. Saniyede 1 coulombluk elektrik yükü akışına karşılıktır. Bir voltluk bir gerilim farkı, 1 ohmluk bir dirençte 1 amperlik akım meydana getirir.
Elektrikte, akım şiddeti birimi olan amper “A” harfi ile gösterilir. Birim zamanda geçen elektrik yükü miktarına elektrik akımının şiddeti adı verilir.

1 Amper: Bir ohm’luk direncin iki ucu arasındaki gerilim bir volt ise bu dirençten geçen akım şiddetine bir amper denir. I= Sembolüdür.
Ampermetre; Akımölçer
Amperölçer; Akımölçer
Gerilim Farkı: Elektiriki bir devrenin iki ucu arasında olan elektron sayısı farkına gerilim farkı denilmektedir. Birimi volttur. Sembol=”E” veya “V”dir.

Elektromotor Kuvvet (EMK); Bir üretcin uçları açık iken ölçülen değere elektromotor kuvvet EMK denir. Elektromotor kuvveti, bir devreden yük akışını sağlayan bir kaynağın uçları arasındaki potansiyel farktır. Elektromotor kuvvet, emk biçiminde söylenir ve “E” harfi ile gösterilir. Emk, alternatör, akü, pil, dinamo, vs. elektrik enerjisi kaynaklarıyla sağlanır.

Ohm Kanunu
Elektrikte direnç birimine ohm denir. Akım şiddeti, gerilim ve direnç arasındaki bağıntıları inceleyen kanuna “Ohm Kanunu” denir.

• Akım şiddeti (amper): I
• Gerilim: U
• Direnç: R sembolleri ile gösterilir.

Buna göre I=U/R ‘dir. Bu formüle Ohm Kanunu Formülü denir.

Elektrik Tesisat Planı Çizimi Autocad Video

Elektrik Tesisatı Proje

Elektrik tesisatı projelendirme aşama aşama yapılmaktadır.

a) İlk Aşama Etüt etmektir. Yapının şeması şekli içinde kullanılacak enerjisi, binanın izole durumu, nereden ve ne şekilde döşenmeli güvenlik durumu vb. birçok etkenler etüt edilerek ilk planlama yapılmaya başlar.

b) Projede ölçümler hatların geçiş yeri, düğmeler, yardımcı malzemelerin yer tespitleri vb. bir çok durumu tespitler edilir.

c) Cizimlendirme ve ölcümlendirme.

vb. aşamalardan geçerek proje ve planma yapılır.

Proje Çiziminde Uyulacak Kurallar

Aydınlatma projelerinin nasıl çizileceği, nelere dikkat edileceği ve 
uyulacak kurallar yönetmeliklerle ve kesin anlatımla belirlenmiştir. Aşağıya bazı kurallar 
özet olarak verilmiştir.  

Ø Elektrik ve elektronik iç tesisat uygulama projeleri, yürürlükte bulunan kanun, 
yönetmelik ve EMO proje standartlarına uygun olarak hazırlanacaktır. 

Ø Projeler, imar yönetmeliğine uygun onaya sunulacak, mimari proje ölçeklerinde 
hazırlanacak, ölçek proje düzenlemesine uygun değilse büyütülebilecek veya 
açıklayıcı detaylar verilecektir. 

Ø Projelerde mimari planlar 0.2 mm, kuvvetli akım kolon hatları 0.6 mm, linyeler 
0.4 - 0.5 mm, zayıf akım hatları 0.2 - 0.3 mm, kalınlıkta çizgi ile çizilecek, eğer 
Autocad, MS Visio, Corel Draw gibi çizim programlarıyla çizim yapılmamış ise 
bütün sembol ve yazılarda şablon kullanılacaktır. 

Ø Kat planlarında, birbirinin aynı olan katlar için tek plan verilebilecektir. Ancak 
normal kat giriş katın aynısı olsa bile ayrı çizilecektir. Simetrik bölümler tam 
olarak gösterilecektir. 

Ø Kat planları üzerinde iletken kesitleri ve sayıları ile boru çapları belirtilecektir. 
Açıklamalar kısmında standart boru çapları ve içinden geçebilecek iletken 
kesitlerinin belirtilmesi durumunda, ayrıca boru çaplarının belirtilmesine gerek 
yoktur. 

2.7. Elektrik projeleri uygulama standartları

Türkiye’de proje çizim ve uygulama standartlarını Türkiye Mimarlar ve Mühendisler 
Odalar birliğine bağlı Elektrik Mühendisleri Odası belirleyerek elektrik, elektronik ve 
bilgisayar projeleri uygulama standartlarını aşağıdaki şekilde düzenlemiştir. Çizeceğiniz 
projelerde bu maddeleri dikkate almalısınız. 

Projelerde kullanılan tüm elemanların yerleri tam olarak belirtilecek ve en azından 
aşağıdaki standartlara uyulacaktır;
a) Anahtarlar, 110 cm yukarda, 
b) Prizler, zeminden 40 cm yukarda, 
c) Aplikler, zeminden 190 cm yukarda,
d) Tablolar, zeminden 200 cm yukarda,
e) Buatlar, zeminden 220 cm yukarda, 
f) Yukarıdaki elemanlar, kapılardan 30 cm duvar birleşim noktalarından ve 
pencerelerden 50 cm uzakta olacaktır.

ELEKTRİK KOMPANZASYON PANOSU

ELEKTRİK KOMPANZASYON PANOSU

Elektrik sisteminde, elektrik motoru, bobin vb, mıknatıslanma etkisi ile elektrik enerjisini yine elektrik enerjisine ya da farklı bir enerjiye çeviren cihazların, bu mıknatıslanma etkisi ile faz akımını geri kaydırmasından (indüktif güç oluşturmasından) dolayı, şebeke üzerinde yaratmış oldukları indüktif reaktif gücü dengeleme ve fazın akımını olması gereken konuma geri çekme işlemine KOMPANZASYON denir

İki şekilde kompanzasyon yapılır

Dinamik faz kaydırıcılar (senkron motor) ile

Senkron motor, eğer kompanzasyon yapılan sitemde başka bir amaçla kullanılmıyorsa ekonomik değildir.

Statik Faz Kaydırıcılar (Kondansatörler) 

Ekonomik olması nedeniyle reaktif güç kompanzasyon sistemlerinde kondansatörler yoğun olarak kullanılmaktadır. 

Kondansatörler, statik faz kaydırıcılardır. Kondansatörlerin bakım masrafının olmaması, ekonomik olmaları nedeni ile günümüzde reaktif güç kompanzasyonunda kullanılmaktadırlar.

İleride bahsedeceğimiz kompanzasyon konuları, statik faz kaydırıcı olan kondansatörler ile yapılan kompanzasyondur.

KOMPANZASYON NEDEN GEREKLİDİR?

  

Elektrik enerjisinin, santralden en küçük alıcıya kadar dağıtımında en az kayıpla taşınması gerekmektedir. Günümüzde, teknolojinin gelişmesi ile farklı kullanımlara yönelik almaçların yaygılaşması elektrik enerjisine ihtiyacın her geçen gün biraz daha artmasına, enerji üretiminin gittikçe pahalılaşmasına neden olmakta, dolaylı olarak ta bu durum şebekede taşınan elektrik enerjisinin de kaliteli, ucuz ve hakiki iş gören aktif enerji olmasını daha zorunlu kılmaktadır.

Kompanzasyonun tanımında bahsedildiği gibi, şebekeye bağlı bir alıcı, eğer bir motor, bir transformatör, bir floresant lamba ise, bunlar manyetik alanlarının temini için bağlı oldukları şebekeden indüktif reaktif güç çekerler. İş yapmayan ve sadece motorda manyetik alan doğurmaya yarayan indüktif reaktif güç, iletim hatlarında, trafolarda, şalterler ve kablolarda lüzumsuz yere kayıplara sebebiyet vermektedir.

Bu kayıplar yok edilebildiği zaman, şüphesiz trafolar daha fazla motoru besleyebilecek bir kapasiteye sahip olacak,kullanılan kablolar ise daha küçük kesitte seçilebilecektir.

Daha az yatırımla motora enerji verme yanında, uygulanan tarifeler yönünden, her ay daha az elektrik enerjisi ödemesi yapılacaktır. Görüldüğü gibi, daha ilk bakışta reaktif gücün santralden alıcıya kadar taşınması, büyük ekonomik kayıp görünmektedir. Genellikle enerji dağıtım şebekelerinde lüzumsuz yere taşınan bu enerji, taşınan aktif enerjinin % 75 ile %100'ü arasında olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, bu reaktif enerjinin santral yerine, motora en yakın bir bölgeden kondansatör tesisleri (statik faz kaydırıcı) tarafından temin edilmesiyle, santralden motora kadar mevcut bütün tesisler bu reaktif gücün taşınması yükünden arınmış olacaktır.

KOMPANZASYON YAPILMAZ İSE NE OLUR ?

Reaktif güçler kompanze edilmez ise

Şebekede güç kayıplarına neden olur,

Üretim ve dağıtım sisteminin kapasitesini azaltır,

Gerilim düşmesinin, taşınan gücü sınırladığı dağıtım hatlarında, enerji taşıma kapasitesinin düşmesine neden olur.

Bu nedenle, aşırı yüklenmeler ve gerilim düşmelerinin önlenmesi ve şebekeden en verimli şekilde faydalanılabilmesi için, reaktif yüklerin oluştukları noktada kompanze edilmesi ve giderilmesi zorunludur.

Bu neden ile, kompanzasyon panosu kurmak ile yükümlü aboneler, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu kararı ile belirtilmiş sınırlar içerisinde kompanze edilmiş şekilde elektrik tüketmek zorundadırlar. Aksi durumda aboneler, ceza ödemek ile yükümlüdür.

KOMPANZASYONDA ÖLÇÜM ve ANALİZ

Kompanzasyon yapılabilinmesi için, sistemin öncelikle elden geçirilmesi, sistem üzerindeki yüklerin karakteristiğinin bilinmesi gereklidir. Sistemin ölçümlerinin bilinmemesi, kompanzasyonun tamamen hatalı olmasına neden olabilmektedir.

Günümüzde, küçük sistemlerin çoğu monofaze yüklerden oluşmakta ve bu yükler değişik karakteristikte olabilmektedir. Örneğin, sistemi inceleyen bir elektrikçi, fazın birini 4 amper, ötekini 3 amper diğer fazı da 5 amper ise her faz için CosÆ değeri almamış ise sistemdeki reaktif gücü hesaplayamaz. Çünkü Æ açısındaki değişiklik, reaktif ve aktif güçlerin değerlerinin değişmesine neden olur.

Çünkü akım, görünen gücün voltaja oranıdır. Bu nedenden dolayı doğru kompanzasyonu sağlayabilmek için çekilen reaktif gücün miktarının tespit edilmesi gerekmektedir. Eğer sistemde omik yükler var ise, sadece akımı ölçüp tahmini CosÆ değeri ile yola çıkıldığında bilimsel, olarak ta hata yapılmış olur. Bilindiği üzere iki şekilde kompanzasyon sağlanabilir

* Değişmeyen reaktif yüklerde, aktif enerji tüketimini sağlamak,

* Belli bir miktar tüketilen aktif enerjide, reaktif enerji tüketimini engellemek,

Bizim yapmamız gereken, belli bir miktar tüketilen aktif enerjide, reaktif enerji tüketimini engellemek olmalıdır. Çünkü reaktif oranı düşürmek için aktif enerji harcamanın, ceza ödemekten farkı kalmayacaktır. Önemli olan, gereken enerji harcanmalı, harcanırken de reaktif güç dengesi sağlanmalıdır.

Elektronik sayaçlarda, elektrik sayma işlemi, sayaç entegresi ve sayaç entegresinden ölçüm değerlerini alıp işleyen ve hafızasında tutan mikroişlemci bulunur. Elektronik sayaçtaki mikroişlemci yazılımı her fazdan ölçülmüş olan değerleri birbirinden bağımsız olarak aktif, indüktif, ve kapasitif sayaçlara işler. Bu durumu başka bir deyiş ile fazın biri indüktif, diğeri de aynı anda kapasitif ise bu iki fazın reaktif gücünün farkını almaz. Bu iki faz bağımsız olarak sayaçlara işlenir. Fazları bağımsız değerlendirince de, dengesiz yük sistemlerinin RST arasında üçlü kondansatör alarak yapılan kompanzasyonda, bileşke bakımından kompanzasyon sağlansa bile, elektronik sayaç her hem indüktif hem kapasitif taraftan yazabilir. Bu nedenden dolayı, reaktif güç kontrol rölesi seçmek çok daha önemli bir hale gelmektedir.

Elektronik sayaçlı sistemin analizinde,sadece fazların arasındaki reaktif güç dengesizliğine bakmak yeterli olmayacaktır! Öncelikle, trifaze ve monofaze yüklerin kendi başlarına devreye alınarak ölçümleri alınmalıdır. Trifaze yükler, trifaze kondansatörler ile kompanze edilebilirler. Monofaze yükler de eğer üç faz üzerinde dengeli dağılmış ve eşzamanlı çalışıyorlar ise, trifaze üçlü grup kondansatörler ile kompanze edilebilir. Asıl sorun, monofaze yük ağırlıklı ve fazlar arası reaktif güçleri dengesiz sistemlerde üçlü grup kondansatörler ile kompanzasyon yapmaya çalışınca başlamaktadır. Bunu nasıl yapcağınızı öğrenmek için lütfen dikkatle okuyunuz.Burada dikkat edilmesi gereken fazların ihtiyaçlarına cevap verecek olan kondansatörleri ilgili fazlara bağlamaktır.

Bunun için kulalnacağımız  röle, hangi fazda ihtiyaç var ise, ilgili fazdaki gerekli miktarda kondansatörü sisteme alır.Kompanzasyon fazlasını sistemden çıkarır.

Unutulmamalıdır ki, sisteme uygun olmayan çözümler,kesinlikle sizi sonuca ulaştıramaz. En iyi sonuç, en iyi analiz edilmiş sistemden elde edilir.

REAKTİF RÖLE SEÇMENİN ÖNEMİ

Reaktif röle seçiminin hatalı yapılması sonucunda, birçok işletmede kompanzasyon tam olarak sağlanamamakta, doğal olarak ta işletmeler harcadıkları enerjiyi verimli olarak tüketememekte ve bu neden ile ceza faturaları ile karşılaşmaktadırlar.

Bu gibi istenmeyen durumların oluşmasını engelleyebilmek elbette elinizdedir. Doğru sistem için doğru reaktif güç kontrol rölesinin kullanılması,hem işletmenizin zarar etmesini engeller, hem de ülke ekonomisine katkıda bulunursunuz.

Reaktif güç kontrol rölesi seçerken, rölenin bulundurması gereken özellikler.

* Sistemden çekilen güç miktarına uygun değerde kondansatörü kendisi tespit  edip devreye alıp çıkarabilmelidir.

* Hatalı akım ve gerilim bağlantılarını otomatik düzeltebilmeli

* Monofaze ve trifaze kondansatörleri birlikte kullanabilme

* Her fazı ayrı ayrı kompanze edebilme

* Kondansatör güçlerini otomatik tesbit edebilen

* Arızalı ve boş kondansatör kademelerini tesbit edebilme

* Sistemin ihtiyacı olan kondansatörleri bir seferde devreye alıp çıkarabilme

* Hedef cos  ölçülen enerji değerine göre revize edebilme

* Manuel ayarlanabilir kondansatör alma bırakma ve deşarj süresi özelliğine sahip olmalıdr.

FİLTRE UYGULAMASI

Kondansatörlerin kullanıldığı yerlerde şebekeden kaynaklanan harmonikler olabilir.

Harmonikler Kondansatörlerin daha fazla akım çekmelerine ve yıpranmalarına neden olur.

Belirli şartlar altında Kondansatörler bu akımlara dayanabilir. Ancak Harmoniklerin kabul edilemez olduğu durumlarda filtre kullanımı zorunlu olur.

Filtre uygulaması için hangi tip Kondansatör seçilmelidir?

AS Vartör olarak tanımlanan ALL Film teknolojisi ile üretilen Kondansatörler aşırı akımlara daha dayanıklıdır. Sigortalı yapısı nedeniyle kapasite kaybetme basamakları daha yüksek olup razonansa düşme olasılığı metalize film Kondansatörlere göre azdır. Metalize film tipi Kondansatörlerde kapasite değişimi sonsuz aralıklarla tarandığı için filtrenin tune noktası değişecektir. Filtrelerde kullanılan Kondansatörlerin anma gerilimi reaktörle beraber devreye girdiği anda uçlarındaki gerilim yükselmesi göz önünde bulundurarak seçilmelidir.

KONDANSATÖR KONTAKTÖRÜNÜN ÖNEMİ

Kondansatör devreye alındığı anda devreden yüksek akım geçer. Bu akımın şiddeti

devreye giren kondansatörden başka çalışan grupların olup olmadığına bağlıdır. Kondansatörlerin kademeli olarak devreye alınmaları sırasında sirkülasyon akımları geçer. Kondansatör uygun olarak seçilmezse ömürleri kısa olur.

UNUTMAYINIZ: Kompanzasyon için özel olarak geliştirilmiş kontaktörlerin kullanılması panolarda kondansatör ve şalt cihazının ömrünü uzatacaktır.

Proje Nasıl Çizilmeli ?

            Bilim ve teknolojiyi insan ile buluşturan mühendislik mesleğinin dallarından biri olan Elektrik Mühendisliği ‘nin, elektriğin sosyal hayatımızdaki yerini hepimiz bilmekteyiz.Eğitim ,deneyim ve uygulama edinilen ,matematik, doğa ve mühendislik bilimleri bilgileri sonucu kazanılan formasyonun ,insanlık yararına bir gereksinmeye yanıt vermek üzere ekonomiklik öğeleri de göz önünde bulundurularak ; teknik ağırlıklı ekipmanların,ürünlerin,proseslerin,sistemlerin ya da hizmetlerin tasarımı hayata geçirilmesi,işletilmesi,bakımı,dağıtımı,teknik satışı ya da danışmanlık ve denetiminin yapılması ve bu amaçlarla araştırma-geliştirme etkinliklerinin de kullanılması,tasarlanması proje hizmetleriyle sağlanabilmektedir.Bu ay ki konumuz olan elektrik projesi çizerken dikkat edilmesi gereken hususları 3 ana maddede toplayabiliriz ;

1- Proje çizimi;

--- Görsel performans,görsel konfor, enerji sarfiyatı ve maliyet yönünden verimlilik göz önünde bulundurularak aydınlatma yapılmalıdır.(Aydınlatma Hesabı internet sitemizde mevcuttur.)

--- İç tesislerde kullanılacak fiş ve prizlerin anma değerleri 10A altında olamaz.Belirli bir cihaz için öngörülen prizlerin anma akımları cihaz gücüne uygun olacak ve bu prizlerin anma akımları 16A altında olmayacaktır.

--- Sayaç , kofre ve besleme hattı koruma elemanlarının türü ,büyüklüğü nereye konulacağı, besleme hattının yapıya nereden gireceği belirtilmelidir.
--- Anma gerilimi 250V kadar olan elektrik devrelerinde kullanılacak anahtarların anma akımı 10A olmalıdır.

--- Konutlarda salonlar ( 20 m2 den büyük alanlı odalar) mutfak için en az 2’şer ,odalar ve banyo için en az 1’er priz tesis edilmelidir. Barakalar ,basit köy evleri hariç olmak üzere ayrıca; çamaşır makinesi ,bulaşık makinesi ve müstakil linyeden 3 adet ayrı linye tesis edilmelidir. Müstakil linyeden beslenen bu prizlerin güçleri söz konusu elektrikli cihazların aşağıda verilen güçlerden az olamaz :

Çamaşır Makinesi : 2500W
Bulaşık Makinesi :2500W
Elektrikli Fırın/Ocak :2000 W 

--- Konutlar ile kreş, çocuk yuvası ,okul gibi çocukların bulunduğu yerlerde prizlerin (shutter) tip olması tavsiye edilir.

--- Priz devreleri aydınlatma devrelerinden ayrı olmalıdır.Ancak zorunlu durumlarda ve tablolardan her birinde yalnız bir priz bulunması durumunda aydınlatma devresine en çok bir priz bağlanabilir.Gerektiğinde priz devresine de bir lamba bağlanabilir.

--- Aydınlatma sortileri en az 1.5 mm2 ve aydınlatma linyeleri için en az 2.5 mm2 kesitli bakır iletkenler kullanılmalıdır.Priz sortileri ve linyeleri için en az 2.5 mm2 kesitli yalıtılmış bakır iletkenler kullanılmalıdır.

--- Kullanışı bakımından özel bir durumu olmayan küçük alanlı yapı birimleri için aydınlatma hesabı gerekmeyebilir.Bu durumda aydınlatma gücü ,m2 başına 12W (12V/m2) alınabilir.

--- Konutlarda en az iki adet aydınlatma linyesi bulunmalıdır.

--- 1 fazlı priz linyesinde bağlanacak sorti sayısı ,priz güçleri 1 fazlı priz için en az 300W (konutlarda müstakil linyeden beslenen prizler hariç) ,3 fazlı priz için 600W olmak üzere ihtiyaca göre belirlenmelidir.

--- Aydınlatma ve priz devrelerine bağlanacak sorti sayısı 1 fazlı devrelerde aydınlatma için 9, priz için 7 den fazla olmamalıdır.

--- Bir buata 4 bağlantı ucu geçebilecek ,bu sayı aşıldığında kara buat veya ek kutusu konulmalıdır. 

--- Projelerde kullanılan tüm pano ve dağıtım kutuları özel harf veya yazılarla kodlanmalıdır.

--- İç mimari tasarımına ,mekanik tesisat yerleşim gücüne dikkat edilmeli,statik kalıp planı mimari projede görünmelidir.

--- Aydınlatma ve priz linyeleri ayrı ayrı olmalı, kolon linye hatları tablolardan çıkış sırasına uygun olarak numaralandırılmalı ve tablo kodu yazılmalıdır.

--- 200 m2 den büyük yapılarda yangın ihbar sistemi projelendirilmelidir.Mevcut yangın yönetmeliğine uyulmalıdır.

--- Yangın pompası ,paratoner konulması gereken projelerde TSE yönetmeliğine göre projelendirilme yapılmalı, acil aydınlatma armatürleri kullanılmalıdır.

--- Asansör projeleri asansör yönetmeliğine uygun hazırlanmalı ,asansör tablosu detayı, besleme hattı ve makine dairesi ile kuyu aydınlatması projede gösterilmelidir.

--- Konutlarda en az 2 , işyerlerinde en az 3 adet telefon sortisi olmalıdır.

--- Anma gücü 0.5 kV geçmeyen 1 fazlı motorlar, elektrik priz linyelerine bağlanabilir. 0.5kV- 3kV kadar olan linyeler için ayrı hat çekilir. Anma güçleri 3kV dan büyük motorların 3 fazlı şebekelere bağlanabilmeleri için 3 fazlı olmaları gerekir.

--- 15 kW geçen yapılarda kompanzasyon yapılmalıdır.

--- Paratoner (TS 622) Yönlendirme levhaları (TS 10691) Acil aydınlatma armatürleri (TS 10545) göre yapılmalıdır.

--- Projelerde zayıf akım ve kuvvetli akım ayrı paftalarda çizilmelidir.

--- Vaziyet planı, başlık, kolon şeması, sembol listesi ve proje raporu ayrıntılı bir şekilde gösterilmelidir.

---Projelerde iletken renk kodları;
Üç fazlı sistemlerde ; koruma iletkeni yeşil bantlı-sarı,nötr iletkeni açık mavi,faz iletkenleri TSE standartlarına uygun olarak R-gri,S-siyah,T-kahverengi seçilmelidir.

Üç fazlı sistemin devamı durumundaki bir fazlı sistemde,faz iletkeni gri veya kahverengi seçilmelidir.

Özel durumlarda ise kullanılan iletkenin renkleri tanımlanmalıdır.

--- Kat tabloları girişinde,30mA eşik korumalı kaçak akım rölesi kullanılmalıdır.Ana tabloda ise 300mA eşik korumalı kaçak akım rölesi kullanılmalıdır.

---Sayaç panosu detayları verilmelidir.

---Bina ana besleme hattının kesiti ve cinsi ,yaklaşık uzunluğu ,direk no su gibi bilgiler ile temel topraklama detayları projede belirtilmelidir.

--- Makine dairesinde en az bir ışık sortisi ve bir toprak priz bulunmuş ve bu sortiler müşterek tablodan bağımsız çekilecek bir linyeden beslenmelidir.Asansör besleme hattı kesiti asansörün güç ve kapasitesine göre hesaplanmalıdır.bu kesitin en az 4*6 mm2 olacak ve çıkışı müşterek tablodan uygun bir şalter ile yapılmalıdır.

2- Hesaplar ;

--- İlk etapta bütün panoların yükleme cetvellerinin ve genel yükleme cetvellerinin yapılması gerekmektedir.

--- Bir aydınlatma linyesine bağlanacak sorti sayısı, linyenin gücü ve gerilim düşümüne bağlı olarak belirlenir.

--- Konutlarda bir dairenin eş zamanlı yükünün belirlenmesinde eş zamanlılık kat sayısı esas alınmalıdır. Kurulu gücün 8 kW kadar olan bölümü için %60 ,gücün kalan bölümüm için %40 alınmalıdır. Bütün konutlarda eş zamanlı yük 3 kW az olmamalıdır.(Eş zamanlılık katsayıları internet sitemizde mevcuttur.)

--- Konut ve sanayi projelerinde aydınlatma hesabı ve akım kontrolü açık bir şekilde belirtilmelidir. 

--- Jeneratör ,trafo ,yangın pompası ,kompanzasyon ,topraklama hesapları ayrıntılı şekilde yapılmalıdır.

--- Gerilim düşümü ;yapı bağlantı kutusu ile tüketim araçları arasında ;
Aydınlatma ve priz devreleri için %1.5
Motor devreleri için %3 
Transformatör ,yapı veya yapı kümesi için de ise yukarıdaki değerlere %5 ilave edilir.
Gerilim düşümü hesaplarında hattın reaktansı dikkate alınmalıdır.

--- Enerji odası ve kablo bacası bulunan projelerde enerji odası ve kablo bacası hesapları, detayları gösterilmelidir.

---Projelerde, ana besleme,kolon en uzun linye hattı için gerilim düşümü hesabı yapılmalı.iletken kesitleri,akıma göre kontrol edilmelidir.Ana besleme hattı ve kolon hatları için,talep faktörleri dikkate alınmalı ve gerilim düşümleri talep faktörüne göre hesaplanmalıdır.

3- Uygulama ;

--- Projelerde kullanılacak tüm malzemelerin zorunlu standartlara uygun olmalı ve uygulama projelerinin yapımında; ulusal ve uluslararası standartlara uyulmalıdır.Projelerde EMO tarafından belirlenen semboller kullanılmalı,liste dışı sembol kullanıldığında mutlaka açıklama listesi verilmelidir.

--- Projelerde mimari planlar 0.2 mm,kuvvetli kolon hatları 0.6mm ,linyeler 0.4-0.5 mm, zayıf akım hatları 0,2-0,3 mm kalınlıkta çizilmelidir.

--- Betonarme kirişlerin yanına zorunlu kalmadıkça buat ve ek kutusu konulmamalıdır.

--- Baca veya baca çevresinden tesisat geçirilmemeli ıslak hacimlerde buat kullanılmamalıdır. (Zorunlu durumlarda özel sızdırmazlığı sağlanmış buat veya kutu kullanılmalıdır.)

--- Anahtarlar zeminden 110 cm yukarıda 
Prizler zeminden 40 cm. yukarıda
Aplikler zeminden 190 cm. yukarıda
Tablolar zeminden 200 cm. yukarıda
Buatlar zeminden 220 cm. yukarıda
Yukarıdaki elemanlar, kapılardan 30 cm. duvar birleşim noktalarından ve pencerelerden 50 cm. uzaklıkta olmalıdır.

--- İç tesislerde kullanılacak fiş ve prizler Türk Standartları’na uygun olmalı ve bunların topraklama kontağı koruyucu kontak bulunmalıdır.

--- Aydınlatma ve priz linye hatları ev tipi devre kesicilerle korunacaktır.priz linyeleri için kısa devre akımları en az 3KA olmalıdır.

--- Lambadan lambaya geçiş yapılması durumunda,gerekçesi belirtilmiş ve uygun klemensle bağlantı sağlanmalıdır.

---Kabloların giriş ve çıkışlarında yük akışına göre önce şalter,sonra sigorta kullanılmalıdır.

---Şalterlerin hareketli kontakları,açık durumda ve enerjisiz olmalıdır.

---Asansör dairesi tesisatı etanj olmalıdır.asansör topraklama hattı asansör kumanda panosuna kadar bağımsız bir hat çekilmelidir.

---Bina girişinde,binadaki toplam telefon sortisine yetecek kapasitede %20 yedek hat bağlantısına uygun Bina Telefon Dağıtım Kutusu (BTDK) konulmalıdır.

Kaynaklar; TMMOB Ankara Şubesi çalışma raporu (TMMOB EMO) Elektrik iç tesisler yönetmeliği Bayındırlık ve İskan bakanlığı proje kontrol formları 

ALINTIDIR ...